Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), obsesyonlar ve kompulsiyonlar olarak adlandırılan iki temel özelliği olan bir anksiyete bozukluğudur. Obsesyonlar, sürekli tekrar eden, rahatsız edici düşünceler, görüntüler veya dürtülerdir. Kompulsiyonlar ise obsesyonları hafifletmek veya ortadan kaldırmak için yapılan tekrarlayan davranışlar veya zihinsel eylemlerdir. Bu bozukluk, bireylerin günlük yaşamlarını olumsuz yönde etkileyebilir ve bazen hayatlarını ciddi şekilde sınırlayabilir.
Belirtiler ve Tanı
OKB'nin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak yaygın olarak temizlik, düzenleme, kontrol etme, tekrar etme veya sürekli sayma gibi belirli obsesyonlar ve kompulsiyonlarla ilişkilidir. Örneğin, bir kişi obsesif bir şekilde elini yıkayabilir veya kapıyı kilitlediğinden emin olmak için defalarca kontrol edebilir. Bu davranışlar genellikle bireyin stresini hafifletmek veya obsesyonlarını geçici olarak bastırmak için yapılır.
Olumsuz Etkiler ve Yaşam Kalitesi: OKB, bireylerin sosyal ilişkilerini, iş performansını ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Obsesyonlar ve kompulsiyonlar nedeniyle zaman ve enerji harcamak, günlük aktiviteleri yerine getirmeyi zorlaştırabilir ve kişinin kendisini izole hissetmesine neden olabilir. OKB ayrıca anksiyete, depresyon ve diğer zihinsel sağlık sorunlarının gelişme riskini de artırabilir.
Tedavi Seçenekleri: OKB'nin tedavisi, bireysel ihtiyaçlara ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişebilir. En yaygın tedavi yöntemleri arasında bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve ilaç tedavisi bulunur. BDT, obsesyonlar ve kompulsiyonlar arasındaki bağıntıları keşfetmeyi ve bu düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmeyi hedefler. İlaç tedavisi genellikle serotonin geri alım inhibitörleri gibi antidepresan ilaçları içerir.
Stratejiler ve Destek: OKB ile yaşayanlar için bazı stratejiler, stres yönetimi, gevşeme teknikleri ve destek gruplarına katılmak gibi kendilerini desteklemeyi içerir. Stresi azaltmak için egzersiz yapmak, düzenli uyku almak ve sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek de önemlidir. Ayrıca, yakın çevrenizdeki insanlara durumunuzu anlatmak ve anlayışlı bir destek sistemine sahip olmak da faydalı olabilir.
OKB, zorlu bir durum olsa da, tedavi ve destekle birlikte insanların daha sağlıklı bir yaşam sürmelerine yardımcı olmak mümkündür. OKB'nin belirtilerini anlamak ve uygun tedavi seçeneklerini araştırmak, kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebilir.
Unutmayın ki, herkesin mücadele ettiği zorluklar vardır ve OKB ile yaşayanlar bu mücadelelerinde yalnız değiller.
Öğr. Gör. Uzman Klinik Psikolog
İstanbul Yeditepe Üniversitesi’nde lisans, İstanbul Aydın Üniversitesi Psikoloji Anabilim Dalı, Klinik Psikoloji Programı’nda “Sosyal Kaygısı Olan ve Olmayan Bireylerde Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar ve Yakın İlişkilerde Bağlanmanın Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi” adlı teziyle Yüksek Lisans eğitimini tamamlamıştır. Şu an İstanbul Aydın Üniversitesinde Klinik Psikoloji alanında doktora eğitimine devam etmektedir. Akademik kitaplarda bölüm yazarlığı yanında ulusal ölçekteki akademik dergilerde makaleleri yayınlanmıştır. Ergen ve Yetişkinlerle çalışan Buse DURAN, aynı zamanda İstanbul Gelişim Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır.